Quan trắc chất lượng nước – Tầm quan trọng và những thông tin bạn cần biết!

Trong bối cảnh hiện nay, ô nhiễm môi trường nước đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt tại các khu đô thị lớn và khu công nghiệp. Việc gia tăng các hoạt động xả thải từ công nghiệp và sinh hoạt đã làm suy giảm chất lượng nguồn nước, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái. Trước tình trạng này, quan trắc chất lượng nước được xem là một công cụ quan trọng giúp bảo vệ và duy trì nguồn nước sạch. Bằng cách theo dõi và đánh giá chất lượng nước, quan trắc môi trường giúp phát hiện sớm các dấu hiệu ô nhiễm, từ đó đưa ra những biện pháp xử lý kịp thời và hiệu quả, đảm bảo an toàn cho con người và môi trường.

Quan Trắc Môi Trường Nước Là Gì?

Quan trắc môi trường nước là quá trình đo đạc các chỉ tiêu về tính chất vật lý, hóa học và sinh học của môi trường nước. Quá trình này được thực hiện theo một kế hoạch chi tiết về thời gian, không gian, phương pháp và quy trình đo lường. Các dữ liệu thu thập từ quá trình này cung cấp thông tin cơ bản, có độ tin cậy và chính xác cao, giúp các nhà quản lý đánh giá diễn biến chất lượng nước

Tại Sao Quan Trắc Môi Trường Nước Quan Trọng?

Quan trắc môi trường nước đóng vai trò quan trọng trong việc:

• • Đánh giá chất lượng nước mặt: Giúp xác định hiện trạng và đánh giá mức độ ô nhiễm của nước mặt tại các khu vực và địa phương.
  • Đảm bảo tuân thủ quy chuẩn: Xác định mức độ phù hợp của môi trường nước với các tiêu chuẩn cho phép.
  • Theo dõi biến đổi chất lượng nước: Cung cấp dữ liệu theo thời gian và không gian, giúp phát hiện sớm các biến đổi tiêu cực.
  • Cảnh báo sớm nguy cơ ô nhiễm: Đưa ra cảnh báo sớm về các nguy cơ ô nhiễm, từ đó có biện pháp phòng ngừa kịp thời.
  • Hỗ trợ quản lý môi trường: Cung cấp dữ liệu cần thiết cho công tác quản lý môi trường quốc gia, khu vực và địa phương.

Lựa chọn vị trí quan trắc nước

Khi thực hiện quan trắc môi trường nước cho các nguồn nước như sông, suối, việc chọn vị trí lấy mẫu là rất quan trọng:

Quan trắc chất lượng nền

• • Thượng lưu: Chọn các vị trí ở thượng lưu, nơi chưa chịu tác động của nguồn xả thải để lấy mẫu nước tự nhiên, đại diện cho chất lượng nền.
  • Đại diện thủy văn: Phân bổ đều các điểm quan trắc ở các vực nước khác nhau, đại diện cho các đặc điểm thủy văn riêng biệt.
  • Nhánh sông hợp lưu: Nếu quan trắc ở các nhánh sông hợp lưu, nên chọn điểm lấy mẫu sau khi các nhánh trộn lẫn để đánh giá chất lượng nước tổng hợp.

Quan trắc các tác động

• • Nguồn thải: Đối với quan trắc tác động, cần chọn các vị trí gần nguồn thải, ở phía dưới nguồn thải và nơi nước có sự trộn lẫn đều.
  • Dòng nhánh vào dòng chính: Khi nguồn nước có dòng nhánh đổ vào dòng chính, cần chọn ít nhất hai điểm quan trắc: một ở vị trí thượng lưu trước khi dòng nhánh nhập vào và một ở hạ lưu sau khi đã trộn lẫn hoàn toàn. Khoảng cách này nên đủ xa (khoảng 1 km) để đảm bảo sự hòa trộn hoàn toàn theo chiều thẳng đứng. Quan trắc theo chiều ngang cũng cần được cân nhắc, đặc biệt khi có các khúc ngoặt trên dòng chảy, thường cách nhau vài km.
  • Sông bị ảnh hưởng triều: Với các sông chịu ảnh hưởng của thủy triều, cần nắm rõ chế độ triều để lấy mẫu đúng thời điểm, tốt nhất là khi triều kiệt để đảm bảo tính đại diện và độ chính xác của dữ liệu.

Các Thông Số Quan Trắc Môi Trường Nước

Thông số quan trắc bao gồm:

• • Thông số đo tại hiện trường: Độ pH, nhiệt độ, hàm lượng oxy hòa tan (DO), độ dẫn điện (EC), độ đục, tổng chất rắn hòa tan (TDS).
  • Các thông số khác: Độ màu, tổng chất rắn lơ lửng (TSS), nhu cầu oxy sinh hóa (BOD5), nhu cầu oxy hóa học (COD), nitrit (NO2–), amoni (NH4+), sunphat (SO42-), photphat (PO43-), tổng nitơ (T-N), silicat (SiO32-), tổng sắt, clorua (Cl–), florua (F–), độ kiềm, coliform, E.coli, phecal coli, xianua (CN–), dầu, mỡ, asen, cadimi, crom, chì, thủy ngân, kẽm, đồng, niken, mangan, các ion natri, kali, magie, canxi, phenol, và các chất hoạt động bề mặt khác.

Tần suất và thời gian lấy mẫu trong quan trắc môi trường nước

Tần suất và thời gian lấy mẫu trong quá trình quan trắc môi trường nước phụ thuộc vào yêu cầu của công tác quản lý môi trường và đặc điểm cụ thể của nguồn nước.

• • Quan trắc nền: Tối thiểu thực hiện 1 lần mỗi tháng để theo dõi chất lượng nước nền, đảm bảo có dữ liệu đều đặn và chính xác.
  • Quan trắc tác động: Được thực hiện ít nhất 1 lần mỗi quý để giám sát và đánh giá tác động của các hoạt động xả thải lên môi trường nước.

Khi có sự thay đổi theo chu kỳ hoặc thường xuyên, việc quan trắc nên được thiết kế với khoảng cách thời gian ngắn giữa các lần lấy mẫu liên tiếp, nhằm phát hiện kịp thời những biến động trong chất lượng nước. Nguyên tắc chung là tần suất lấy mẫu càng dày đặc, kết quả thu được càng chính xác, giảm thiểu sai lệch và đảm bảo độ tin cậy cao trong đánh giá.

Kết Luận

Quan trắc môi trường nước là một yếu tố không thể thiếu trong công tác bảo vệ môi trường. Để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả, cần lựa chọn đơn vị cung cấp và lắp đặt hệ thống quan trắc uy tín.