Hệ thống quan trắc môi trường gồm những gì?

Môi trường đóng vai trò quan trọng trong đời sống và sự phát triển của con người. Để bảo vệ môi trường, chúng ta cần nắm bắt chính xác thông tin về chất lượng môi trường. Hệ thống quan trắc môi trường chính là công cụ giúp cung cấp những thông tin này.

Hệ thống quan trắc môi trường có bao nhiêu loại?

Hệ thống quan trắc môi trường bao gồm các trạm quan trắc, thiết bị quan trắc, mạng lưới truyền dẫn, xử lý và phân tích dữ liệu, cơ sở dữ liệu, phần mềm quản lý, nhân lực… Tất cả được tổ chức và vận hành nhằm thu thập, phân tích, đánh giá, dự báo chất lượng môi trường. Hiện nay, có hai phương án chính để thực hiện quan trắc môi trường: quan trắc trực tiếp định kỳ và hệ thống quan trắc môi trường tự động (trạm quan trắc môi trường online).

Hệ thống quan trắc môi trường tự động có thể được điều khiển từ xa qua kết nối internet và tự động cảnh báo khi phát hiện các chỉ số vượt ngưỡng cho phép, giúp việc quan trắc trở nên nhanh chóng, tiên tiến và chính xác hơn.

Hệ thống quan trắc môi trường bao gồm hai hạng mục chính:

1. Quan trắc môi trường nước

• Thông số vật lý: Nhiệt độ, độ pH, độ dẫn điện, độ đục, độ trong suốt, độ màu, độ muối, oxy hòa tan,…
• Thông số hóa học: Tổng chất rắn hòa tan (TDS), tổng chất rắn lơ lửng (TSS), nhu cầu oxy sinh hóa (BOD), nhu cầu oxy hóa học (COD), Nitrat (NO3-), Nitrit (NO2-), Amoni (NH4+), Phosphat (PO43-), Clorua (Cl-), kim loại nặng (As, Cd, Pb, Hg,…)
• Thông số sinh học: Vi sinh vật, độ pH của trầm tích, độ muối của trầm tích, độ ẩm của trầm tích.

Các thông số này được lựa chọn dựa trên mục tiêu quan trắc, đặc điểm của nguồn nước và các quy chuẩn kỹ thuật môi trường về chất lượng nước.

2.Quan trắc môi trường không khí

• Thông số khí tượng: Nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ gió, áp suất, bức xạ mặt trời,…
• Thông số ô nhiễm không khí: Bụi lơ lửng (PM10, PM2.5), bụi tổng số (TSP), Cacbon monoxide (CO), Nitrogen dioxide (NO2), Sulfur dioxide (SO2), Ozone (O3), các chất ô nhiễm hữu cơ dễ bay hơi (VOCs), các kim loại nặng, các hợp chất hữu cơ halogen hóa (HOCs).

Tùy vào mục đích quan trắc và điều kiện thực tế, các thông số được lựa chọn có thể khác nhau. Tuy nhiên, các thông số trên là những thông số cơ bản và phổ biến nhất.

Cấu tạo của hệ thống quan trắc môi trường

Hệ thống quan trắc môi trường gồm hai thành phần chính là phần cứng và phần mềm:

• Phần cứng: Bao gồm các máy móc, thiết bị phục vụ quá trình đo đạc, lấy mẫu thí nghiệm.
• Phần mềm: Hệ thống lưu trữ, phục vụ quá trình đánh giá và theo dõi.

Thiết bị quan trắc liên tục

• Thiết bị quan trắc môi trường nước: Thiết bị đo nhiệt độ, áp suất, lưu lượng nước; Thiết bị đo COD (đo lượng Oxy hóa học trong nước); Thiết bị đo DO (Dissolved Oxygen Controller); Thiết bị đo pH/ORP; Thiết bị đo chất rắn lơ lửng (TSS); và nhiều thiết bị hỗ trợ khác.
• Thiết bị quan trắc môi trường không khí: Thiết bị đo lưu lượng, nhiệt độ, áp suất khí thải; thiết bị đo chỉ số đa năng – đo nồng độ các chất vô cơ trong khí thải, phân tích các chỉ tiêu khí CO, SO2, NOx, O2; thiết bị đo bụi khí thải.

Hệ thống truyền dẫn dữ liệu (Datalogger)

Theo Thông tư 10/2021/TT-BTNMT, các doanh nghiệp thuộc diện phải lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường tự động cần kết nối và truyền dữ liệu liên tục về Sở Tài nguyên Môi trường địa phương. Datalogger là tập hợp các thiết bị đảm nhiệm vai trò quan trọng này, với chức năng tiếp nhận, lưu giữ, quản lý và truyền dữ liệu thông qua đường truyền GPRS.

Hệ thống Camera giám sát

Hệ thống Camera giám sát quá trình quan trắc tự động và liên tục. Tất cả dữ liệu đều được quản lý và theo dõi dễ dàng qua ứng dụng điện thoại.

• Camera giám sát hệ thống quan trắc nước thải: Bao gồm Camera tại điểm xả thải, bên trong nhà trạm.
• Camera giám sát hệ thống quan trắc khí thải: Quan sát quan trắc tự động khí thải từ đầu ra của ống khói, bộ điều khiển (data controller), và bên trong nhà trạm.

Cơ sở hạ tầng và thiết bị phụ trợ khác

Cơ sở hạ tầng và thiết bị phụ trợ của hệ thống quan trắc môi trường gồm: Nhà trạm để bảo vệ các thiết bị quan trắc, điều hòa, UPS, thiết bị báo cháy, báo khói, chống sét trực tiếp và lan truyền, bơm nước, tủ điện…

Những yêu cầu cơ bản thiết kế chương trình quan trắc môi trường tự động

• Xây dựng hệ thống quan trắc môi trường cần đảm bảo đáp ứng các quy định về quan trắc môi trường định kỳ như sau:
• Phù hợp với kế hoạch quản lý, bảo vệ môi trường của cơ quan chủ quản, có tính chiến lược và quy hoạch đồng bộ.
• Đảm bảo quy trình đầy đủ với tính khả thi cao, đồng thời phải đáp ứng được tính hiện đại từ trang máy móc, phương tiện và khoa học, logic
• Tuân thủ các quy định về thiết kế chương trình quan trắc môi trường tự động cho từng loại môi trường như: môi trường nước mặt, nước ngầm, nước thải, nước biển, khí xung quanh, khí thải…
• Đảm bảo tần suất quan trắc đối với từng loại môi trường trong năm cũng như thành phần và thông số quan trắc hợp lý nhất.
• Tuân thủ quy trình bảo quản và phương pháp bảo quản từng thành phần thông số môi trường cần quan trắc.
• Thường xuyên rà soát và kiểm tra, hiệu chuẩn các thông số để đảm bảo tính chính xác tuyệt đối.
• Hệ thống quan trắc sau khi được thiết kế cần có chứng nhận của cơ quan quản lý có thẩm quyền, được chấp thuận dưới dạng văn bản.
• Lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường ở Việt Nam vừa là yêu cầu bắt buộc vừa là trách nhiệm của doanh nghiệp. Đối tượng không tuân thủ đúng và đủ các quy định nêu trên có thể bị xử phạt vi phạm hành chính lên đến 200 triệu đồng.

Reeco Tech là đơn vị chuyên thi công, lắp đặt hệ thống quan trắc tự động về thời tiết và chất lượng không khí, cũng như quan trắc chất lượng nước. Nếu bạn quan tâm và muốn tìm hiểu thêm về việc lắp đặt hệ thống quan trắc, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây.