Ở Việt Nam, những sự cố liên quan đến hóa chất độc hại trong ngành công nghiệp sản xuất phân bón và hóa chất bảo vệ thực vật (BVTV) đã gây ra hậu quả nghiêm trọng cho môi trường và hệ sinh thái. Các sự cố này không chỉ ảnh hưởng đến tài sản và tính mạng con người mà còn làm suy giảm chất lượng môi trường, gây ra những thiệt hại khó lường. Tuy nhiên, việc định lượng giá trị thiệt hại môi trường, đặc biệt là quy đổi thành tiền tệ, vẫn là một thách thức lớn, ngay cả ở những quốc gia phát triển.
Thực tế hiện nay cho thấy, hầu hết các sự cố hóa chất độc chỉ tập trung vào việc lượng giá thiệt hại về tài sản và con người, bỏ qua những tổn thất môi trường trực tiếp và gián tiếp. Cho đến nay, Việt Nam vẫn chưa có một nghiên cứu hay tài liệu chính thức nào đề cập đến việc lượng giá thiệt hại môi trường một cách toàn diện đối với các sự cố hóa chất độc trong sản xuất phân bón và thuốc BVTV. Điều này đặt ra một nhu cầu cấp thiết về việc xây dựng một phương pháp lượng giá khoa học và thực tiễn để đánh giá đầy đủ các tổn thất môi trường.
Nghiên cứu đột phá về lượng giá thiệt hại môi trường
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, nhóm nghiên cứu tại Viện Khoa học Môi trường, do ThS. Trần Bích Hồng dẫn đầu, đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn đề xuất phương pháp lượng giá thiệt hại về môi trường do sự cố hóa chất độc trong sản xuất phân bón và thuốc bảo vệ thực vật”. Đề tài này tập trung vào việc đề xuất phương pháp lượng giá thiệt hại môi trường cho hai lĩnh vực cụ thể là sản xuất phân bón (phân đạm, phân lân) và hóa chất BVTV (nhóm lân hữu cơ).
Các tác giả đã tiến hành một nghiên cứu tổng thể, khoa học, đi sâu vào quy trình và phương pháp lượng giá thiệt hại. Cụ thể, nghiên cứu đã làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về lượng giá thiệt hại môi trường do sự cố hóa chất độc trong các lĩnh vực này. Trên cơ sở đó, nhóm đã đề xuất phương pháp lượng giá thiệt hại, đồng thời xây dựng tài liệu hướng dẫn kỹ thuật chi tiết để phục vụ công tác lượng giá.
Tác động và ứng dụng của kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu này mang lại những tác động và ứng dụng rộng lớn, thể hiện tầm quan trọng trong công tác quản lý và bảo vệ môi trường. Nó cung cấp một cái nhìn tổng quan và sâu sắc về những tổn thất môi trường do sự cố hóa chất độc gây ra, từ đó nâng cao nhận thức của cộng đồng và các bên liên quan về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.
Đồng thời, nghiên cứu này cũng là cơ sở khoa học vững chắc để các nhà hoạch định chính sách đưa ra những quyết định sáng suốt và hiệu quả hơn trong việc xác định các khoản bồi thường thiệt hại môi trường, đảm bảo công bằng và minh bạch. Hơn nữa, việc xây dựng và đề xuất phương pháp lượng giá còn là tiền đề quan trọng cho việc phát triển các giải pháp nhằm hạn chế tối đa rủi ro và tần suất xảy ra các sự cố hóa chất độc trong sản xuất, góp phần đảm bảo an toàn cho môi trường và cộng đồng.
Cuối cùng, kết quả nghiên cứu là nền tảng để xây dựng các kế hoạch và dự án nhằm cải tạo, phục hồi môi trường một cách bài bản và hiệu quả sau khi sự cố hóa chất độc xảy ra, đồng thời cung cấp tài liệu và phương pháp cụ thể để các cấp địa phương có thể chủ động đánh giá và lượng giá thiệt hại môi trường, đảm bảo tính thống nhất và khoa học trong toàn quốc.
Giải pháp quan trắc chất lượng đất tại Reecotech
Để việc lượng giá thiệt hại môi trường đạt hiệu quả cao nhất và hỗ trợ đắc lực cho công tác phục hồi, việc triển khai các giải pháp quan trắc môi trường đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Hệ thống quan trắc hiện đại tại Reecotech cho phép theo dõi liên tục và thu thập dữ liệu chính xác về các điều kiện môi trường sau sự cố hóa chất.
Giải pháp quan trắc chất lượng môi trường đất của chúng tôi tập trung vào việc thu thập các dữ liệu quan trọng như nhiệt độ nước, nhiệt độ đất, độ ẩm bề mặt và các yếu tố thời tiết. Những thông số này cung cấp bức tranh ban đầu về tình trạng môi trường tại khu vực bị ảnh hưởng bởi sự cố. Dữ liệu nhiệt độ nước và đất giúp đánh giá mức độ thay đổi nhiệt độ do hóa chất gây ra, ảnh hưởng đến hệ sinh thái thủy sinh và vi sinh vật trong đất. Độ ẩm bề mặt là chỉ số quan trọng cho thấy khả năng lan truyền và di chuyển của hóa chất trong đất. Các yếu tố thời tiết như mưa, gió có vai trò quyết định đến sự phân tán và pha loãng của chất ô nhiễm.
Việc tích hợp các dữ liệu quan trắc này vào quy trình lượng giá thiệt hại sẽ giúp cung cấp bằng chứng khoa học vững chắc, tăng cường độ chính xác trong việc xác định mức độ và phạm vi thiệt hại, từ đó làm nền tảng cho việc đề xuất các biện pháp bồi thường và kế hoạch phục hồi môi trường hiệu quả.
Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20595/2022) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.
Nguồn Vista.